कोहलपुर कार्तिक ३०- नेपालमा गहुँ बालीको छर्ने सिजनको आगमनसँगै बाँके जिल्लामा रासायनिक मल, विशेष गरी डिएपी (डाईअमोनियम फस्फेट) मलको माग उच्च भएको छ। किसानहरूले यथासम्भव मल प्राप्त गर्ने कोशिश गर्दा कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेडको नेपालगन्ज शाखामा डिएपी मलको आपूर्ति न्यून रहेको कारण ठूलो समस्या उत्पन्न भएको छ ।

कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेड नेपालगन्जका शाखा प्रबन्धक पुष्पराज श्रेष्ठका अनुसार, “गहुँको सिजन सुरु हुन लागेका कारण डिएपी मलको माग अत्यधिक बढेको छ, तर मौज्दात अत्यन्तै कम भएको छ। बाँके जिल्लामा करिब पाँच हजार मेट्रिक टन डिएपी मलको आवश्यकता छ, जबकि यस वर्ष २५०० मेट्रिक टनको लक्ष्य राखिएको थियो, तर केवल ६८५ मेट्रिक टन मात्र प्राप्त भएको छ ।

नेपालगन्जको गोदाममा डिएपी मलको अत्यन्तै सीमित उपलब्धता रहेकोले, किसानहरूले सो मल पाउन सक्दैनन्। यद्यपि, अन्य रासायनिक मल जस्तै युरिया र पोटासको आपूर्ति पर्याप्त रहेको छ। डिएपी मलको अभावको मुख्य कारण भनेको नेपालमा मल ल्याउने जिम्मा पाएको कम्पनी, आइपीएल द्वारा डिएपी मलको ढिलो आपूर्ति रहेको बताइएको छ ।

सिर्षक प्रबन्धक श्रेष्ठका अनुसार, “आइपीएलले समयमै डिएपी मलको आपूर्ति नगरेको कारण, हाम्रो गोदाममा डिएपी मलको भण्डारण अत्यन्तै कम छ र अन्य जिल्लामा स्थिति अझै नाजुक छ ।

यसको परिणाम स्वरूप, बाँके जिल्लामा डिएपी मलको अभावले कृषकहरूलाई गहुँ र अन्य बालीहरूको उत्पादनमा समस्या आउने सम्भावना देखिन्छ । विशेष गरी, सिक्टा सिँचाइ परियोजना अन्तर्गत सिँचित क्षेत्रको विस्तारसँगै, मलको आवश्यकता अझ बढी भएको छ ।

यस वर्षको मल आपूर्ति हालसम्म:

• युरिया: ४,०२०.५०० मेट्रिक टन
• डिएपी: ६८५ मेट्रिक टन
• पोटास: ७५ मेट्रिक टन

यस वर्ष युरिया, डिएपी र पोटासको वितरण क्रमशः २९४९.९०० मेट्रिक टन, ९८५.८५० मेट्रिक टन, र ६६.२०० मेट्रिक टन गरिएको छ। यसवर्षको लागि मलको भण्डारण थोरै मात्रामा उपलब्ध छ, जुन समग्र मागको तुलनामा कम छ ।

बाँके जिल्लाका स्थानीय तहका १२५ सहकारी संस्थाहरुले मलको बिक्री वितरण कार्य गर्दै आएका छन्। तर, डिएपी मलको अभावले गर्दा किसानहरूलाई समयमै मल प्राप्त गर्न असहज भएको छ ।

समग्रमा, बाँके जिल्लामा डिएपी मलको अभाव र यसको अत्यधिक मागले कृषकहरूको उत्पादनमा चुनौती सिर्जना गरेको छ, र यस समस्या समाधानका लागि तुरुन्त मल आपूर्ति सुधार गर्नु अत्यावश्यक देखिन्छ ।