बाँके फागुन ६- बाँके जिल्लामा हालसालै वन्यजन्तुका आक्रमणहरूमा वृद्धि भएपछि, बाघ र आहारा प्रजातिका वन्यजन्तुको अध्ययन र अनुगमन कार्य शुरु गरिएको छ। डिभिजन वन कार्यालय बाँकेको आयोजनामा र बाँके राष्ट्रिय निकुञ्जको सहजीकरणमा, साथै जियोलोजिकल सोसाइटी अफ लन्डनको प्राविधिक सहयोगमा यस अध्ययन कार्यलाई तीव्रता दिइएको छ।

यो अनुगमन बाघको संख्या र घनत्वका बारेमा पत्ता लगाउने उद्देश्यले गरिएको हो। डिभिजन वन कार्यालयका वरिष्ठ वन अधिकृत, बाबुराम पोख्रेलका अनुसार, यो अध्ययनमा केवल बाघको मात्र नभई आहारा प्रजातिको अवस्थाबारे पनि जानकारी संकलन गरिने छ। क्यामरा ट्रयापिङ विधिको प्रयोग गरेर, बाघको विचरण गर्ने बाटोमा स्वचालित क्यामरा राखी तस्बिर सङ्कलन गरिनेछ। यसका लागि ९५ स्थानमा क्यामरा जडान गरिएका छन्।

जियोलोजिकल सोसाइटी अफ लन्डनका कार्यक्रम अधिकृत, सञ्जय कँडेलका अनुसार, क्यामरा ट्रयापिङ विधिले बाघको विचरण क्षेत्रको पहिचान गर्न मद्दत पुर्याउनेछ। यो अनुसन्धान बाघ र अन्य वन्यजन्तुको आवतजावतको मार्गलाई अध्ययन गरेर, क्षेत्रका जैविक मार्गहरूको स्थितीको बारेमा जानकारी प्राप्त गर्ने उद्देश्य राख्दछ।

वर्तमानमा, बाँके जिल्लाको कम्दी कोरिडोर र आसपासका ३५ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा ९५ वटा क्यामरा जडान गरिएको छ। प्रत्येक क्यामरा १५ दिनसम्म राखिनेछ र त्यस अवधिमा संकलित जानकारीको आधारमा बाघ र आहारा प्रजातिका वन्यजन्तुको अवस्थाबारे विस्तृत विवरण प्राप्त हुनेछ।

अघिल्लो गणनामा, बाँके जिल्लामा २५ वटा बाघ र प्रति वर्ग किलोमिटर ३३ वटा आहारा प्रजातिका वन्यजन्तु पाइएका थिए। यस अनुसन्धानको उद्देश्य वन्यजन्तुहरूको अवस्था र घनत्वको बारेमा यथासम्भव सही जानकारी प्राप्त गर्नु हो, जसले भविष्यमा वन्यजन्तु संरक्षण र मानव वन्यजन्तु संघर्षलाई व्यवस्थापन गर्न मद्दत पुर्याउनेछ।

पछिल्लो समय वन्यजन्तुको आक्रमणका कारण मानिसको मृत्यु भएका घटनाहरूको सिलसिला बढेपछि, यस प्रकारको अध्ययन र अनुगमन कार्य अत्यन्त आवश्यक बनिसकेको छ।